Hoewel de intenties van uniformiteit er zijn, kunnen we het erover eens zijn dat Europa nog steeds een lappendeken van verschillende voorschriften en systemen is. De bouwsector vormde daarop geen uitzondering, tot de invoering van de Eurocodes. Met de eerste generatie Eurocodes heeft de Europese Unie een alomvattend wet- en regelgevingskader voor de bouwsector tot stand gebracht. 20 jaar later is het tijd voor een grote update: de tweede generatie.
Al in 1975 werden de eerste stappen gezet met de Eurocodes, met als doel de technische handelsbelemmeringen weg te nemen en de technische specificaties te harmoniseren door middel van technische voorschriften. Aanvankelijk zouden zij dienen als alternatief voor de nationale voorschriften die in de verschillende landen van kracht waren, en uiteindelijk zouden de Eurocodes die voorschriften vervangen.
Als middel om de conformiteit van bouw- en civieltechnische werken aan te tonen, omvatten de EN Eurocodes 10 normen (EN 1990 - 1999), die elk in een aantal delen zijn onderverdeeld. In totaal zijn er 58 EN Eurocode-onderdelen verdeeld over de 10 Eurocodes.
Zoals te verwachten voor een dergelijk omvangrijk naslagwerk, gaat de totstandkoming ervan niet over één nacht ijs. De volgende tijdlijn geeft een idee van het mechanisme dat achter de opstelling van de Eurocodes schuilgaat:
- Een projectteam werkt aan een Eurocode en stuurt een definitief ontwerp naar het subcomité.
- Tijdens de onderzoeksperiode krijgt het subcomité de kans om de inhoud van het Eurocode-onderdeel te bestuderen.
- Na ontvangst van het definitieve ontwerp organiseert CEN (Comité Européen de Normalisation of Europese normalisatie-instelling) de formele stemming en de ratificatie, die leiden tot de datum van beschikbaarheid van de goedgekeurde Europese norm (CEN-procesperiode).
- De nationale normalisatie-instelling (National Standardisation Body, NSB) begint met de vertaling van een Eurocode-onderdeel.
- Nationale ijkperiode: De Lidstaat dient de nationaal vastgestelde parameters (Nationally Determined Parameters, NDP) binnen een periode van maximaal twee jaar na DAV (Date of Availability) vast te stellen. Aan het einde van deze periode zal de nationale versie van een EN Eurocode-onderdeel door de NSB worden gepubliceerd, samen met de nationale bijlage.
- Tijdens de coëxistentieperiode, die begint op het einde van de nationale kalibratieperiode, kan het Eurocode-onderdeel worden gebruikt, net zoals het vroegere nationale systeem kan worden gebruikt. De coëxistentieperiode van een Eurocodepakket zal maximaal drie jaar duren na de nationale publicatie van het laatste deel van een pakket.
Het ambitieuze Eurocodes-project heeft duidelijk vruchten afgeworpen: naar schatting hebben meer dan 500.000 professionele ingenieurs in Europa en zelfs over de hele wereld de ontwerpnormen gebruikt. De bouwsector evolueert echter en dat geldt ook voor de Eurocodes. Om gelijke tred te houden met nieuwe methoden, nieuwe materialen, nieuwe wettelijke voorschriften en nieuwe maatschappelijke behoeften, is een aanhoudende ontwikkeling van de Eurocodes noodzakelijk. Vandaar het besluit van de Europese Commissie in december 2012 om de ontwikkeling van de tweede generatie Eurocodes aan het CEN op te dragen.
De belangrijkste doelstellingen van de tweede generatie Eurocodes zijn de volgende:
- Verbeteren van het gebruiksgemak
- Opnemen van nieuwe ontwerp-, prestatie- en robuustheidseisen
- Vermindering van het aantal nationaal bepaalde parameters (NDP’s)
- Ontwikkeling van een aantal nieuwe Eurocode-onderdelen om richting te geven voor:
- Assessment and retrofitting of existing structures
- Structural glass
- Actions on structures due to atmospheric icing, waves and currents
Waar staan we nu? De projectteams hebben het opstellen van de tweede generatie Eurocodes in 2021 afgerond. In 2026 moeten de laatste normen aan de NSB's ter beschikking worden gesteld, zodat in 2028 de eerste generatie volledig en officieel door de tweede generatie kan worden vervangen. prEN 1993-1-1:2020 Eurocode 3: Ontwerp van staalconstructies - Deel 1-1: Algemene regels en voorschriften voor gebouwen, bijvoorbeeld, werd in september 2020 als ontwerp beschikbaar gesteld als de eerste van Eurocode 3. De ontwerpen van een volledig nieuwe Eurocode, Eurocode 11 voor structureel glas, zullen in 2023 worden uitgebracht. Het is de bedoeling dat de laatste normen in 2023 ter beschikking van de NSB's worden gesteld.
Net zoals de eerste generatie Eurocodes de bouwindustrie zoals we die twee decennia geleden kenden vorm gaf, zal de tweede generatie zeker onze manier van bouwen voor de komende 20 jaar bepalen. Als de nummer één bouwkundige berekeningssoftware in Europa, was SCIA een pionier in het implementeren van de eerste generatie Eurocodes (inclusief talrijke belangrijke nationale bijlagen) in SCIA Engineer en zal het deze pioniersrol ook op zich nemen voor de tweede generatie Eurocodes.
